"หญ้าแฝก...กับงานหัตถกรรม ช่วยสร้างรายได้"
"...ทุกคนควรจะได้สนใจสังเกต ศึกษา เรื่องราวบุคคลและสิ่งต่าง ๆ ที่แวดล้อมและเกี่ยวข้องกับตัวเองให้มาก อย่าละเลยหรือมองข้ามแม้แต่สิ่งเล็กน้อย เช่น ต้นหญ้า ซึ่งถ้าศึกษาพิจารณาให้ดีก็จะก่อให้เกิดปัญญาได้ หญ้า นั้นมีทั้งหญ้าที่เป็นวัชพืชซึ่งเป็นโทษ และหญ้าที่มีคุณอย่าง "หญ้าแฝก" ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างยิ่งแก่การอนุรักษ์ดินและน้ำเพราะมีรากที่หยั่งลึกและแผ่กระจายลงไปตรง ๆ ทำให้อุ้มน้ำและยึดเหนี่ยวดินได้มั่นคงและมีลำต้นชิดติดกันแน่นหนาทำให้ดักตะกอนดินและรักษาหน้าดินได้ดี..."
พระบรมราโชวาทพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม 2540 จากพระบรมราโชวาท จะเห็นว่าหญ้าแฝก มีคุณประโยชน์ในการอนุรักษ์ดินและน้ำ ดังนั้นในหลวงรัชกาลที่ 9 จึงมีพระราชดำริให้ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริทั้ง 6 แห่ง ปลูกหญ้าแฝกและขยายพันธุ์ไปปลูกในพื้นที่เสี่ยงดินพังทลายและพื้นที่ทำการเกษตรเพราะหญ้าแฝกมีประโยชน์ในการยึดดินไม่ให้พังทลาย
ส่วนในทางอุตสาหกรรมนั้นได้มีการนำส่วนต่าง ๆ ของหญ้าแฝก มาแปรรูปใช้ประโยชน์อย่างหลากหลาย ตั้งแต่ราก ใบ ดอก ส่วนใหญ่เราจะเห็นผลงานการใช้ใบหญ้าแฝกแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์มากที่สุดโดยเฉพาะเครื่องใช้และเครื่องประดับซึ่งมีวางจำหน่ายตามร้าน OTOP ในจังหวัดต่าง ๆ หรือมีการจัดนิทรรศการผลิตภัณฑ์หญ้าแฝกในงานต่าง ๆ หรือที่ร้านภัทรพัฒน์ ซึ่งผลิตภัณฑ์ส่วนหนึ่งมาจากกลุ่มแปรรูปผลิตภัณฑ์หญ้าแฝก อย่างเช่นนางจินต์ เทพกำเนิด หรือป้าจินต์ เกษตรกรศูนย์เรียนรู้ตามแนวพระราชดำริด้านผลิตภัณฑ์หัตถกรรมหญ้าแฝก ตั้งอยู่หมู่ที่ 3 บ้านเกาะสวาด ตำบลไพรวัน อำเภอตากใบ จังหวัดนราธิวาส และ เป็นประธานกลุ่มแปรรูปหัตถกรรมหญ้าแฝก เดิมป้าจินต์ มีอาชีพตัดเย็บเสื้อผ้า และจักสานกระจูดด้วยใจรัก อีกทั้งมีประสบการณ์และภูมิปัญญาที่สั่งสมมานาน คิดออกแบบลวดลายขึ้นเอง เมื่อนำผลิตภัณฑ์กระจูดส่งเข้าประกวด และได้รับรางวัลจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ต่อมาในปี 2542 จึงจัดตั้งกลุ่มแปรรูปกระจูดขึ้นโดยมีนายอำนวย บุญอินทร์ จากกรมส่งเสริมอุตสาหกรรม เป็นวิทยากรเข้ามาสอนการแปรรูปโดยนำเชือกกล้วยและใบหญ้าแฝกมาสอนให้แก่สมาชิก ตอนนั้นป้าจินต์ และสมาชิกไม่ทราบว่า หญ้าแฝกมีรูปร่างแบบไหนโดยเฉพาะใบที่วิทยากรนำมา เพื่อเป็นเป็นวัสดุในการสอน จากนั้นครูอำนวยให้เลือกใบที่สามารถใช้ได้ก็คือใบที่มีลักษณะยาว ใบใหญ่และนำไปตากแดดแล้ว จึงนำมาสานขึ้นรูปแรก ๆ ใบหญ้าแฝกก็บาดนิ้วมือเพราะใบหญ้าแฝกแข็ง มีความคมทำให้บาดนิ้วมือได้ จากนั้นป้าจินต์ และสมาชิกเมื่อได้รู้จักใบหญ้าแฝกจึงไปตามหาที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ เจ้าหน้าที่ก็ให้การสนับสนุนใบหญ้าแฝก และไปขอสนับสนุนหลายครั้ง เจ้าหน้าที่ศูนย์จึงมอบต้นพันธุ์หญ้าแฝกเพื่อนำไปปลูกเอง และเมื่อทราบว่าในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้นำหญ้าแฝกมาปลูกในประเทศไทยโดยเฉพาะในพื้นที่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ป้าจินต์กับสมาชิกจึงได้หันมาแปรรูปใบหญ้าแฝกอย่างจริงจัง นำมาจักสานเป็นผลิตภัณฑ์นานาชนิด ซึ่งหญ้าแฝกที่นำมาปลูกในคราวนั้นก็คือหญ้าแฝกพันธุ์สงขลา 3 ใบจะมีความเหนียวนุ่ม มีความคมน้อย สีออกขาวนวล ติดสีได้ดี และทนเหมาะสำหรับจักสานเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เพราะใบมีความเหนียวและนุ่ม นำไปขึ้นรูปผลิตภัณฑ์ได้ง่ายทำให้ผลิตภัณฑ์มีความทนทานและแข็งแรง
กว่าจะได้มาซึ่งผลิตภัณฑ์แต่ละอันพันละอย่างต้องนำหญ้าแฝกมาผ่านกระบวนการตั้งแต่การปลูก การดูแลรักษา การตัดใบมาใช้งาน ซึ่งต้องคัดเลือกใบหญ้าแฝกพร้อมใช้และนำไปตากแดดประมาณ 5 วัน จากนั้นนำไปอบกำมะถันภายในโอ่งประมาณ 12 ชั่วโมง เสร็จแล้วเอาไปผึ่งลมให้แห้ง จึงนำไปใช้งานได้แต่ถ้าเราต้องการใช้ใบหญ้าให้มีสีสันหลังจากที่ตากแดดไว้ 5 วันแล้ว ให้นำมาย้อมสีได้ทันที
ปัจจุบันกลุ่มแปรรูปหัตถกรรมหญ้าแฝกบ้านเกาะสวาดของกลุ่มป้าจินต์ มีสมาชิก 6 คน และทุกคนก็แปรรูปผลิตภัณฑ์จากใบหญ้าแฝกเรื่อยมา ผลิตภัณฑ์ส่วนใหญ่ฝากจำหน่ายที่งานส่งเสริมอุตสาหกรรม ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ ซึ่งการแปรรูปนั้นยังคงทำอย่างต่อเนื่อง เจ้าหน้าที่งานส่งเสริมอุตสาหกรรม ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ ร่วมคิดออกแบบพัฒนาผลิตภัณฑ์และสอนให้แก่สมาชิกในกลุ่มได้พัฒนาฝีมือการจักสานผลิตภัณฑ์ ให้มีประสิทธิภาพและมีคุณภาพมากขึ้น และช่วยผลักดันการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ไปสู่ร้านภัทรพัฒน์ จนประสบผลสำเร็จ จากนั้นมีออร์เดอร์จากร้านภัทรพัฒน์เข้ามาเรื่อยๆ หากสมาชิกคนไหนที่ทำได้มากก็จะมีรายได้เพิ่มขึ้นตามไปด้วย ผลิตภัณฑ์หญ้าแฝก สามารถสร้างรายได้ให้สมาชิกทุกคนโดยเฉลี่ย 3,000 บาทต่อเดือน
ด้านผลิตภัณฑ์หญ้าแฝกของกลุ่มแปรรูปหัตถกรรมหญ้าแฝกบ้านเกาะสวาดได้ถูกนำไปโชว์และจำหน่ายในงานต่าง ๆ โดยเฉพาะงานหญ้าแฝกโลก ซึ่งจัดขึ้นเมื่อวันที่ 29-31 พฤษภาคม 2566 ณ จังหวัดเชียงใหม่ สินค้าที่ขายดีมากคือถังอเนกประสงค์แบบหลากสี มีสีสันสวยงามรวมไปถึงผลิตภัณฑ์อื่น ๆ